สำหรับคนที่พอมีความรู้เรื่องไวน์อยู่บ้าง การหาซื้อไวน์ดีๆสักขวดก็คงไม่ใช่เรื่องยากอะไร แต่หากคุณตกอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องรีบตัดสินใจเพื่อซื้อไวน์ดีๆสักขวด แถมยังไม่ค่อยมีความรู้เรื่องไวน์อีก ราคาก็อาจกลายเป็นปัจจัยหลักในการเลือกซื้อไวน์ของคุณ ใช่หรือไม่?

แน่นอน การซื้อไวน์สักขวดมันเป็นเรื่องที่ต้องเสียสตางค์อยู่พอสมควร เพราะธุรกิจนี้ค่อนข้างซับซ้อน กว่าจะได้ไวน์ออกมาให้เราได้จิบแต่ละขวด ต้องผ่านกระบวนการมากมาย ตั้งแต่ปลูกองุ่น หมักไวน์ บ่มไวน์ บรรจุลงขวด และไหนจะเรื่องค่าใช้จ่ายด้านภาษี การบวกราคาเพิ่มโดยพ่อค้าคนกลาง ซึ่งอาจจะเป็นร้านอาหาร หรือร้านจำหน่ายไวน์ทั่วไป สมมุติว่า ไวน์ที่คุณกำลังจะซื้อ มีราคาขวดละ 300 บาท ลองคำนวณค่าใช้จ่ายต่างๆ เช่น ค่าภาษี ค่าขวดแก้ว ค่าเก็บไวน์ของร้าน ราคาไวน์ที่เหลือจริงๆคงจะถูกมากๆ แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่า เราควรจะซื้อไวน์ที่มีราคาสูงกว่านี้ เพราะผู้ผลิตบางรายใช้วิธีไปซื้อไวน์ส่วนที่เกินจากการผลิตมาจากตามไร่องุ่นต่างๆ แล้วนำมาออกขายในราคาถูกๆ บางบริษัทถูกบังคับให้ต้องขายไวน์คุณภาพดีในราคาที่แสนต่ำ หากเราไม่สนใจเรื่องราวเหล่านี้ ทายสิว่าจะเกิดอะไรขึ้น

ปัจจัยที่สำคัญที่สุดที่ทำให้ไวน์มีราคาสูง คือ แหล่งปลูกองุ่น (terroir) หรือไร่องุ่นนั่นเอง หากไวน์มาจากเขต Bordeaux คุณอาจต้องจ่ายสูงหน่อย เพราะ Bordeaux เป็นแหล่งผลิตที่ดี และคุณต้องจ่ายค่าความมีชื่อเสียงของแหล่งผลิตนี้ด้วย ส่วนไวน์ที่มีราคาขวดละ 4000 บาท กับ 20,000 บาท ในความเป็นจริงแล้วอาจมีคุณภาพไม่แตกต่างกันนัก โดยส่วนต่าง 16,000 บาท คือ มูลค่าที่ตลาดบวกเพิ่มไป ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว เป็นมูลค่าหลอกๆที่เราใช้แสวงหาผลกำไรจากการลงทุนในไวน์ระดับไฮเอนเท่านั้นเอง ดังนั้น หากใครกำลังคิดจะอวดร่ำอวดรวยในเรื่องการซื้อไวน์ราคาแพงๆแบบนี้ ก็ควรทำแต่พอดี

เมื่อถามว่า เราควรซื้อไวน์ราคาแพงหรือไม่? จากการศึกษาวิจัย พบว่า ในการทดสอบการชิมไวน์แบบ Blind Tasting (คือ ผู้ชิมจะไม่รู้รายละเอียดของไวน์ขวดนั้นๆที่พวกเขาจิบ) ทั้งผู้บริโภคแบบทั่วไป หรือแม้แต่กูรูไวน์เอง ไม่สามารถแยกแยะออกได้ระว่างไวน์ที่มีราคาถูก กับ ไวน์ที่มีราคาแพง ในบางกรณี ไวน์ที่ต่อรองราคาได้ถูกที่สุด กลับเป็นไวน์วินเทจที่ได้รับการยกย่องเป็นอย่างสูง

ถึงแม้ผมจะไม่เชื่อว่า ไวน์กูรู หรือซอมเมลิเยร์เหล่านั้นจะไม่มีเทคนิคในการชิมไวน์เอาเสียเลย ข้อเท็จจริงก็ยังคงเป็นข้อเท็จจริง กล่าวคือ รสชาติเป็นเรื่องของรสนิยมส่วนบุคคลมากกว่าเป็นเรื่องเชิงวัตถุวิสัย หากคุณคาดหวังว่า ไวน์ที่คุณเลือกจิบจะมีรสชาติดี มันก็มีแนวโน้มสูงว่า ไวน์ขวดนั้นจะมีรสชาติดีตามที่คุณคาดไว้ นั่นเป็นเพราะว่า สมองของเรามักจะเสี้ยมให้เราเชื่อว่าสิ่งที่เราเลือกแล้ว มักเป็นสิ่งที่ดีเสมอ

อย่างไรก็ตาม ทั้งหมดทั้งมวลนี้ก็ไม่ได้แปลว่า เราไม่ควรใช้จ่ายเงินที่เราหามาได้อย่างยากเย็นแสนเข็ญไปกับไวน์ราคาแพง หรือเลือกซื้อเฉพาะไวน์ราคาถูกแทน เพราะยังมีบริษัทผู้ผลิตรายย่อยที่เน้นคุณภาพมากกว่าปริมาณ ในขณะที่ผู้ผลิตยักษ์ใหญ่บางราย มุ่งเน้นในเรื่องปริมาณการผลิตเพื่อเอาใจตลาดผู้บริโภคเท่านั้น ความเป็นไปได้ คือ ไวน์ที่เน้นคุณภาพก็มักจะมีราคาแพงกว่า ราคาจึงเป็นปัจจัยที่สามารถบ่งบอกคุณภาพของไวน์ได้อยู่ในที แต่ก็ไม่เสมอไป

สุดท้ายแล้ว มันขึ้นอยู่กับประสบการณ์การจิบไวน์ของแต่ละคน ขึ้นอยู่กับว่าคุณมีความสุขกับไวน์ที่คุณจิบมากน้อยแค่ไหน พยายามให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ แล้วค้นพบว่ารสชาติแบบไหนที่คุณชอบ แบบไหนที่คุณไม่ชอบ ความสุขของการได้จิบไวน์ที่คุณชื่นชอบ มีค่ามากกว่า การได้จิบไวน์ราคาแพงแต่รสชาติไม่ถูกใจ ว่าไหมครับ?

[เรียบเรียงจากบทความของ Alexander Eeckhout]